Καρκίνος και ψυχική νόσος

Η επίδραση του καρκίνου στην ψυχική υγεία του ασθενή: αναγνώριση συμπτωμάτων και η σημασία της έγκαιρης αντιμετώπισης τους

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα κατά του καρκίνου, είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε τη σημασία της ψυχολογικής υποστήριξης του ασθενή και της έγκαιρης αντιμετώπισης της συνυπάρχουσας ψυχικής νόσου, όταν υπάρχει.

O καρκίνος αποτελεί μια σοβαρή νόσο που επηρεάζει όχι μόνο τη σωματική αλλά και την ψυχική υγεία. Συναισθήματα που σχετίζονται με θλίψη, άγχος, φόβο είναι συνήθη και αναμενόμενα κατά τη διάγνωση, αλλά και στην πορεία της νόσου. Ορισμένες φορές όμως μπορεί να συνιστούν συμπτώματα ψυχικής διαταραχής, κυρίως κατάθλιψης ή αγχώδους διαταραχής. Ειδικά σε ασθενείς με ιστορικό ψυχικής νόσου, η διάγνωση του καρκίνου μπορεί να προκαλέσει υποτροπή των συμπτωμάτων, ενώ συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν επίσης χωρίς προηγούμενο ιστορικό.

Υπολογίζεται ότι περίπου 1/3 των ατόμων με καρκίνο που λαμβάνουν θεραπεία σε νοσοκομεία αντιμετωπίζουν κάποια κοινή ψυχική διαταραχή. Τα ποσοστά της μείζονος κατάθλιψης είναι 3 φορές υψηλότερα σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Ειδικά οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες είναι σε μεγαλύτερο ρίσκο για την εκδήλωση κατάθλιψης, σε σχέση με τους μεγαλύτερους σε ηλικία ενήλικες.

Τα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι η κατάθλιψη συνδέεται με χειρότερη πρόγνωση της σωματικής νόσου, σε ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο, καθώς και με μεγαλύτερη δυσκολία να δεσμευτεί κανείς στην προτεινόμενη θεραπεία ή να ακολουθήσει τις οδηγίες των ιατρών σε προληπτικό επίπεδο (πχ. μείωση κατανάλωσης αλκοολ, σωματική άσκηση κλπ). Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς που λάμβαναν θεραπεία για κατάθλιψη και είχαν λιγότερα ψυχιατρικά συμπτώματα, είχαν και καλύτερη έκβαση σωματικής νόσου, αποτελεσματικότερη συνεργασία στη λήψη ιατρικής φροντίδας και τελικά καλύτερη ποιότητα ζωής σε σχέση με όσους παρουσίαζαν πιο σοβαρά συμπτώματα κατάθλιψης.

Ωστόσο, συχνά παραβλέπεται η θεραπεία της συνυπάρχουσας ψυχικής νόσου. Αυτό μπορεί να συμβεί γιατί η έμφαση δίνεται από τους θεράποντες ιατρούς στην αντιμετώπιση των σωματικών συμπτωμάτων και γενικότερα στην υιοθέτηση του κατάλληλου θεραπευτικού σχήματος για τη θεραπεία του καρκίνου. Επιπρόσθετα, πολλές φορές η κόπωση, η έλλειψη ύπνου, η μειωμένη όρεξη αποτελούν σημάδια όχι μόνο κατάθλιψης ή άγχους, αλλά και της ίδιας της σωματικής νόσου, του καρκίνου, με αποτέλεσμα να μην αναγνωρίζεται εγκαίρως η ψυχική διαταραχή. Είναι σημαντικό να δίνεται η ευκαιρία στον ασθενή να εκφράσει τα συναισθήματα του, διατηρώντας ελπίδα για τη θεραπευτική έκβαση και στις περιπτώσεις που συνυπάρχει ψυχική διαταραχή, να αντιμετωπίζεται έγκαιρα. Συμπτώματα που σχετίζονται με έντονη θλίψη, ευερεθιστότητα, απομόνωση, διαταραχές στον ύπνο και την όρεξη, ανηδονία, αίσθημα ενοχής, απελπισίας, αβοηθητότητας, σκέψεις αυτοκτονίας χρειάζεται να αντιμετωπίζονται με την κατάλληλη βοήθεια από επαγγελματία ψυχικής υγείας, προκειμένου να υπάρχει μια ολιστική στήριξη του ασθενή σε σωματικό και ψυχικό επίπεδο, που θα διασφαλίζει καλύτερη ποιότητα ζωής και πιθανά καλύτερη πρόγνωση της σωματικής νόσου.

ΠΗΓΕΣ

https://www.mhanational.org/cancer-and-mental-health

Nakash O, Levav I, Aguilar-Gaxiola S, et al. (2013). Comorbidity of common mental disorders with cancer and their treatment gap: findings from the World Mental Health Surveys. Psycho-oncology, 23(1), 40-51. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3992888/#R5

Smith H. R. (2015). Depression in cancer patients: Pathogenesis, implications and treatment (Review). Oncology letters, 9(4), 1509-1514. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4356432/#b2-ol-09-04-1509

Krebber, A. M., Buffart, L. M., Kleijn, G., Riepma, et al. (2013). Prevalence of depression in cancer patients: a meta-analysis of diagnostic interviews and self-report instruments. Psycho-oncology, 23(2), 121-30. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4282549/

Park, E. M., & Rosenstein, D. L. (2015). Depression in adolescents and young adults with cancer. Dialogues in clinical neuroscience, 17(2), 171-80. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4518700/

Chang, C., Hayes, R. D., Broadbent, M. T., Hotopf, M., Davies, E., Møller, H., & Stewart, R. (2014, January 01). A cohort study on mental disorders, stage of cancer at diagnosis and subsequent survival. Retrieved from https://bmjopen.bmj.com/content/4/1/e004295

φωτογραφία: bitthechange.org