Το άγχος στα παιδιά
- Stella Pantelidou
- Jan 30, 2022
- 3 min read
Εκδηλώνουν άγχος τα παιδιά;
Υπάρχουν κάποιες καταστάσεις που για διαφορετικούς λόγους πιθανά να προκαλέσουν συμπτώματα άγχους στα παιδιά. Ο τρόπος που εκδηλώνεται το άγχος σε μικρότερες ηλικίες συχνά διαφέρει σε σχέση με τους ενήλικες. Εάν το άγχος αρχίσει να επηρεάζει σημαντικά την καθημερινή ζωή του παιδιού και τη γενικότερη ευεξία του, τότε πιθανά να χρειάζεται να αναζητήσουν οι γονείς κατάλληλη βοήθεια.
Τι προκαλεί άγχος στα παιδιά;
Τα παιδιά μπορεί να εκδηλώνουν άγχος σε διάφορες καταστάσεις, ανάλογα με την ηλικία τους. Κάποιες από αυτές τις ανησυχίες είναι φυσιολογικές κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης. Για παράδειγμα ένα μωρό που για λίγο απομακρύνεται από τη μητέρα του ή ένα παιδί που πηγαίνει για πρώτη φορά στο βρεφικό σταθμό μπορεί να παρουσιάσουν άγχος αποχωρισμού, που εκδηλώνεται με έντονο κλάμα. Αυτό αποτελεί μια φυσιολογική αντίδραση του παιδιού, η οποία αναμένεται να υποχωρήσει στην πορεία, με την προσαρμογή στη νέα κατάσταση, καθώς το παιδί μεγαλώνει.
Μερικά παιδιά μπορεί να είναι περισσότερο αγχώδη λόγω ιδιοσυγκρασίας ή γιατί στο οικογενειακό περιβάλλον υπάρχουν επίσης πρόσωπα με έντονο άγχος. Σε άλλες περιπτώσεις ένα παιδί μπορεί να αναπτύξει άγχος λόγω κάποιου στρεσογόνου γεγονότος, όπως για παράδειγμα η αλλαγή σχολείου ή μετακόμιση, η συγκρουσιακή σχέση των γονέων, ο θάνατος ενός συγγενικού προσώπου ή φίλου, κάποιο ατύχημα ή σωματική ασθένεια, ο σχολικός εκφοβισμός κλπ.
Συχνά επίσης τα παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορεί να εκδηλώνουν φόβο για διάφορες καταστάσεις στην καθημερινότητα ή για ζώα, όπως παράδειγμα για συγκεκριμένα έντομα, το σκοτάδι, το αίμα κλπ. Κάποιοι από αυτούς τους φόβους αναμένεται σταδιακά να υποχωρήσουν, χωρίς απαραίτητα να χρειαστεί η υποστήριξη από επαγγελματία ψυχικής υγειας.
Ποια είναι τα σημάδια του άγχους στα παιδιά;
Όταν τα παιδιά αισθάνονται άγχος, συχνά δε μπορούν να το καταλάβουν και να το εκφράσουν, όπως ένας ενήλικας. Μπορεί να το εκδηλώνουν με κάποιους από τους ακόλουθους τρόπους:
Ευερεθιστότητα ή κλάμα
Δυσκολία στην έλευση του ύπνου/ συχνές αφυπνίσεις/εφιάλτες
Ενούρηση
Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Διαταραχές στην όρεξη
Αρνητικές σκέψεις γενικά ή σκέψεις ότι κάτι κακό θα συμβεί
Αποφυγή καταστάσεων καθημερινά (πχ. να βγαίνει έξω, να πηγαίνει στο σχολείο, να βλέπει φίλους)
Δυσκολία στη συγκέντρωση
Συνεχής ένταση
Συχνή χρήση της τουαλέτας
Προσκόλληση στους γονείς
Παράπονα για σωματικές ενοχλήσεις (πχ. πόνοι στην κοιλιά, τάση για λιποθυμία, εφίδρωση)
Ονυχοφαγία
Πότε το άγχος αποτελεί πρόβλημα για ένα παιδί;
Το άγχος αρχίζει να αποτελεί πρόβλημα για ένα παιδί, όταν δημιουργεί σημαντικές δυσκολίες στην καθημερινότητα του. Για παράδειγμα, μπορεί να εκδηλώνει άγχος για ένα τέστ στο σχολείο και αυτό να το κινητοποιεί να διαβάσει περισσότερο, να συγκεντρωθεί την ώρα της εξέτασης και να έχει καλή επίδοση. Όταν το άγχος είναι αρκετά έντονο με αποτέλεσμα το παιδί να μη μπορεί να συγκεντρωθεί, να μη θέλει να πάει στο σχολείο, και να μην τα καταφέρνει τελικά να γράψει ή να έχει κακή επίδοση τότε αποτελεί πρόβλημα. Σε αυτή την περίπτωση το άγχος μπορεί να έχει επίδραση στην αυτοεκτίμηση του παιδιού και στη γενικότερη συναισθηματική του κατάσταση. Μπορεί να οδηγήσει στην παραίτηση ή στην αποφυγή καταστάσεων που προκαλούν άγχος.
Πώς μπορώ να βοηθήσω ένα παιδί που εκδηλώνει άγχος;
Οι γονείς ή οι φροντιστές μπορούν να βοηθήσουν σε ένα πρώτο επίπεδο ένα παιδί που εκδηλώνει άγχος. Καταρχήν είναι σημαντικό να συζητήσουμε ανοικτά με το παιδί για τις ανησυχίες ή την αγωνία που εκδηλώνει και να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε πώς αισθάνεται και πόσο δύσκολο μπορεί να είναι για αυτό, διαβεβαιώνοντάς το ότι είμαστε δίπλα του. Σε κάποιες περιπτώσεις, θα μπορούσαμε να συζητήσουμε με το παιδί και πιθανούς τρόπους αντιμετώπισης καταστάσεων που προκαλούν άγχος. Η διατήρηση της ρουτίνας στο καθημερινό πρόγραμμα, συνήθως λειτουργεί ανακουφιστικά για ένα παιδί που εκδηλώνει άγχος. Η υπερπροστασία ή το έντονο άγχος και του γονιού δε βοηθάει σε αυτή την περίπτωση.
Εάν το άγχος σχετίζεται με κάποιο δυσάρεστο γεγονός όπως πχ. ο θάνατος ενός συγγενικού προσώπου ή το διαζύγιο, ίσως είναι χρήσιμο να συζητηθεί με τη βοήθεια ενός σχετικού βιβλίου για παιδιά, που πραγματεύεται αυτά τα θέματα.
Επιπρόσθετα, όταν ο γονιός είναι ενήμερος για μια σημαντική αλλαγή στην καθημερινότητα του παιδιού, που πρόκειται να γίνει στο προσεχές διάστημα, και πιθανά να του προκαλέσει άγχος, χρειάζεται να συζητηθεί εγκαίρως μαζί του και να προετοιμαστεί.
Τεχνικές αναπνοής, χαλάρωσης, καθώς και τεχνικές απόσπασης της προσοχής μπορούν επίσης να βοηθήσουν ένα παιδί. Μια άλλη τεχνική είναι η χρήση ενός κουτιού ως «κουτί ανησυχιών», όπου το παιδί συγκεντρώνει σημειώσεις ή ζωγραφιές σχετικά με ανησυχίες που έχει και τις συζητάει με τους γονείς στο τέλος της ημέρας ή εβδομάδας (περισσότερες πληροφορίες για τις τεχνικές αυτές μπορείτε να βρείτε στο Young Minds Website).
Πότε θα πρέπει να αναζητηθεί βοήθεια από επαγγελματία ψυχικής υγείας;
Αν το άγχος και η ένταση φαίνεται να είναι επίμονα, σοβαρά και να έχουν σημαντική επίδραση στην καθημερινότητα του παιδιού (σχολείο, οικογενειακή ζωή, σχέσεις με φίλους), τότε θα πρεπει να αναζητηθεί βοήθεια από ειδικό. Η θεραπευτική παρέμβαση συνήθως περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία του παιδιού με παραλληλη συμβουλευτική γονέων ή/και οικογενειακή θεραπεία.
ΠΗΓΕΣ
Comments